zondag 26 januari 10:00 - 11:30 spreker Hoite Slagter
zondag 26 januari 11:30 - 14:30 samen genieten van een heerlijke maaltijd
  • Dag 23 "Jakob richtte toen een gedenkteken op boven haar graf. Dat gedenkteken op het graf van Rachel staat er tot op deze dag" (Gen. 35:20). Jakob gaat van Bethel (betekent: Huis van God) naar Efrata, waar Bethlehem (betekent: broodhuis) ligt. Het is dezelfde weg die de Heere Jezus ging toen Hij de hemelse heerlijkheid verliet om als Mens geboren te worden. Rachel (betekent: ooi) baart een zoon. Een ooi krijgt een lam. Deze zoon werd door Rachel (beeld van Israël) zoon van mijn...

    Lees de volledige dag

"Zuchten is slecht voor de gezondheid"


  1. Inleiding
  2. Oorsprong van Klaagliederen
  3. Boodschap van Klaagliederen
  4. Structuur van Klaagliederen
  5. Klaagliederen en de Holocaust
  6. Hoop in Klaagliederen
  7. Toepassing in deze tijd
  1. Inleiding
  • Klaagliederen, geen aantrekkelijk Bijbelboek:
    • Geen positieve boodschap, maar veel ellende;
    • Moeilijke poëtische taal;
    • Geen duidelijke boodschap;
    • Uitzondering: Klgl. 3:22-24 (Lezen) > Maar dan meestal verkeerd toegepast > Klaagliederen beschrijft grote historische catastrofe + verder Klgl. 3:29b (Lezen).
  • Desalniettemin kent de Bijbel ruimte voor klagen:
    • Klaagliederen & Job;
    • Verschillende klaagpsalmen > o.a. Ps. 5,6,7&22;
    • Andere gedeelten > Lezen: Amos 5:1-3 + Ezech. 2:9-3:3. Zie ook Ezra 9, Neh. 9, Dan. 9.
  • Hoe gaan wij hiermee om? > Kiezen tussen lijden/oordeel en zegen of beiden tezamen in de juiste context nemen?
  • Feit is dat de huidige wereld en ons (geloofs)leven ook beiden kent.
  • Vanuit deze optiek kan Klaagliederen ons herkenning, erkenning, antwoorden, waarschuwingen & richting geven. Verder leert het ons vanuit de juiste context te klagen.
  • Klaagliederen bestuderen is als werken in een diamantmijn. Daar beginnen wij vandaag mee.
  1. Oorsprong van Klaagliederen
  • Naam: Klaagliederen is een vertaling van het Hebreeuwse 'qinot'. Deze titel werd al gebruikt in de LXX en de Vulgata. De Joodse traditie neemt traditiegetrouw het eerste woord uit het Bijbelboek als titel > lett. 'ach/hoe' > Lezen: Klgl. 1:1, 2:1, 4:1.
  • Auteur: Het is niet geheel duidelijk wie Klaagliederen heeft geschreven > vermoedelijk (zeker grote delen) Jeremia, de schrijfstijl en de thema's komen namelijk overeen met Jeremia > vgl. bijv. Klgl. 2:11-12 met Jer. 9:17-22 (Lezen). 
Zie ook plaatsing in LXX en Vulgata na Jeremia. Targum (Aramese verklaring OT), Pesjitta (Syrische vertaling van de Bijbel), Talmoed (Joods commentaar op OT), beschouwen Jeremia ook als de schrijver.

  • Tijd van schrijven: Klaagliederen is niet lang na de verwoesting van Jeruzalem geschreven en beschrijft de gevolgen hiervan treffend en hard > Lezen: Klgl. 2:19-20 + 4:4-5+9-10 + 5:11.

Plaats in de Schrift

  • Klaagliederen behoort tot de Geschriften (Ketubim) en wordt gezien als een Nationaal Historisch boek (net als Daniël, Esther, Ezra en Nehemia). Het heeft verwantschap met Job (Individueel Historisch).
  • Klaagliederen behoort binnen de Geschriften tot de feestrollen (Megillot, verder: Hooglied > Pesach, Ruth > Wekenfeest , Prediker > Loofhuttenfeest, Esther > Purimfeest).
  • Klaagliederen werd en wordt gelezen op de 9e Ab, Tisha b'Av (5e maand, juli/augustus) > verwoesting van 1e (en later 2e tempel in AD 70) herdacht.
  • 9e Ab is een compromis tussen 7e Ab en 10e Ab > Lezen: 2 Kon. 25:8-12 (aanval begint) + Jer. 52:12 (aanval afgerond) > Nederland in WO II > 10-05 en 15-05.
  • De herdenking van de verwoesting van de tempel wordt al vroeg ingesteld > Lezen: Jer. 41:4-8 + Zach. 8:19 (eerst 4 vastentijden om verwoesting tempel te herdenken, later bleef alleen de 5e maand over).
  • Volgens de Joodse overlevering hebben de Joden meer rampen getroffen op de 9e Ab, welke ook op deze dag herdacht worden:
  • Israël wordt geweigerd het beloofde land in te gaan vanwege 10 ongelovige verspieders;
  • AD 135 > Val van Betar tijdens laatste opstand tegen de Romeinen;
  • AD 1095 > Paus Urbanus II roept op tot 1e Kruistocht, hierbij worden vele Joden omgebracht;
  • AD 1290 > Joden uit Engeland verdreven;
  • AD 1492 > De Joden worden uit Spanje verbannen;
  • AD 1914 > Duitsland verklaart Rusland de oorlog. WO I vormt opmaat tot WOII met Shoah;
  • AD 1942 > Begin deportatie van de Joden uit de getto van Warschau.
  • Van hieruit bezien dienen wij Klaagliederen te beschouwen als:
    • In specifieke zin betrekking hebbend op het oordeel dat Israël in de Koningentijd trof;
    • In algemene zin betrekking hebbend op catastrofes die het Joodse volk getroffen hebben;
    • Daarbij gaat Klaagliederen over het lijden van het volk, Job gaat over het lijden van de individu > Lezen: Klgl. 2:6 + 4:20. Desalniettemin is er in Klaagliederen wel ruimte voor het lijden van de individu > Lezen: Klgl. 3:1-9.
  1. Boodschap van Klaagliederen
  • Klaagliederen is een berouwvolle rouwklacht over het oordeel en het bijkomende leed dat het volk Israël trof. Rouwklachten werden in de historie vaker bezongen over verwoeste steden ('stadsklacht'). Zij hadden hun oorsprong in de rouw t.a.v. overledenen > Lezen: Klgl. 1:1-2.
    • 'Berouwvolle rouwklacht' > Lezen: Klgl. 1:4;
    • 'Berouwvolle rouwklacht' Lezen: Klgl. 3:39-42.
  • I.t.t. veel catastrofes die het Joodse volk troffen, is in Klaagliederen de oorzaak van de ellende wel duidelijk > Lezen: Klgl. 1:5b, gevolg > Lezen: Klgl. 2:3.
Belangrijk voor het begrijpen van de boodschap van Klaagliederen is om de Bijbelse context te zien:
  • Deuteronomium > De basis van Gods oordeel over Israël ligt in de verbondsbreuk waarvoor in Deuteronomium gewaarschuwd wordt > Lezen: Deut. 28:15 + Vgl. Deut. 28:22 met 5:10, Deut. 28:33 met 5:2, Deut. 28:49-50 met 5:13-14, Deut. 28:53 met 2:20, Deut. 28:65-67 met Klgl. 3:49 + 4:15. Zie ook Klgl. 2:17 (Lezen).
  • Psalmen > Overeenkomsten met Klaagpsalmen, vgl. Klgl. 3:31-33 met Ps. 103:8-11 (Lezen).
Maar ook elementen uit de Psalmen omgekeerd > Vgl. Ps. 23, 34:19-21 met Klgl. 3:1-9 (Lezen).
Kortom: In Klaagliederen worden de Psalmen aangepast geïntegreerd naar de omstandigheden.

  • Prediker > Vgl. Klgl. 1:16+4:9 met Pred. 4:1-3 (Lezen). Klaagliederen bevindt zich in de sfeer van Prediker: Ver van God vandaan & Tijd en toeval dat allen treft.
  • Profeten > Dag des HEREN, Vroeger & Straks > LezenKlgl. 1:12+21 + 2:21 + 4:21-22.
  • Jesaja > Vgl. 3:1-3 met Jes. 53:3-5 + vgl. Jes. 40:1-2 met 1:2+9+16-17+21 (Lezen). Zie ook Joh. 14:16-18 (Lezen).
  • Jeremia > Gods oordeel treft Israël vanwege ongehoorzaamheid > Vgl. Klgl. 5:7 met Jer. 31:29 (Lezen) en Klgl. 5:21 met Jer. 5:18-20 (Lezen). 

Jeremia = WARNING > VERWOESTING TEMPEL < Klaagliederen = MOURNING.

Kortom:
  • Gods oordeel treft Israël vanwege hun ongehoorzaamheid;
  • God heeft Zijn handen van Israël afgetrokken en aan haar lot overgelaten;
  • Het lijden dat Israël treft is onbeschrijfelijk;
  • Israël kan maar één ding doen > Lezen: Klgl. 5:21-22;
  • De uitkomst wordt echter in Klaagliederen niet beschreven > Zie de realiteit van heden ten dage m.b.t. Israël + soms ook de realiteit van ons eigen leven.