Een inleiding op de Timotheusbrieven - studie 2

Bijbelstudiedag Oud Beijerland - 13 januari 2018

De Timotheüs brievenOpzet

1. Tijd en omstandigheden van schrijven

2. Wie was Timotheüs?

3. De stad Efeze

4. Inleiding op 1 Timotheüs

5. Inleiding op 2 Timotheüs

6. Een mooi lied

2. Wie was Timotheüs?

• Timotheüs (‘Godvrezende’) komen wij voor

• Het was tijdens Paulus’ 2^e zendingsreis in Lystre (Klein Azië) rond AD 48;
• Paulus was zo’n 2 jaar eerder ook al in Lystre tijdens zijn 1^e zendingsreis > Lezen: 14:5-7+19-22. Waarschijnlijk kwam Timotheüs toen tot geloof;

• Timotheüs had een gelovige Joodse moeder en een overleden (Hand. 16:3) (ongelovige)

Griekse vader > Deze combinatie was handig voor Paulus’ evangelieverkondiging onder zowel Joden als Grieken > Boodschap: Evangelieverkondiging slaat het beste aan als dit door een cultuureigen iemand gedaan wordt;

• Timotheüs staat goed bekend in zowel Lystre als het nabijgelegen Ikonium, oftewel zijn referenties zijn goed (vgl. 1 Tim. 3:7 en 1 Tim. 4:12, Lezen) . Daarom neemt Paulus hem mee op zendingsreis;
• Paulus liet Timotheüs besnijden om ingang te behouden bij de Joodse doelgroep, zeker ook omdat Timotheüs een Joodse moeder had. Vgl. 1 Kor. 9:19-23 (Lezen). Paulus liet daarentegen Titus – die geheel Grieks was – niet besnijden (Gal. 2:3) en vond besnijdenis ook niet noodzakelijk (zie Gal. 5:1-12, ten tijde van Hand. 14 geschreven) > Boodschap: Soms werkt een te principiële instelling averechts;

• Als Paulus Timotheüs meeneemt op zendingsreis, trekken zij eerst samen op, maar langzaamaan krijgt Timotheüs steeds meer ruimte > Lezen: 17:14, 1 Thes. 3:1-3+6-7 (ten tijde van Hand. 18:11), 1 Kor. 4:16-17 (ten tijde van begin Hand. 20) en Filip. 2:19-20 (vlak voor Paulus’ eerste vrijlating in AD 62);

• Timotheüs wordt ook genoemd in de aanhef van 1+2 Thessalonicenzen, 2 Korinthe, Filippenzen, Kolossenzen en Filemon. Mogelijk schreef hij de brieven, terwijl Paulus dicteerde (Galaten schreef Paulus zelf (Gal. 6:11) en Timotheüs wordt hier niet in de aanhef genoemd);

• Uiteindelijk treffen wij Timotheüs rond AD 62-63 (ten tijde van 1 Timotheüs) in Efeze aan als eindverantwoordelijke voor de gemeente aldaar. Boodschap: Geloofsgroei en persoonlijke groei gaan samen op en komen met de jaren.

• In 1 Timotheüs staat het volgende over Timotheüs:

 

• Lezen: 1 Tim. 1:2 > “oprechte zoon” = echte (gnesios, van geboorte) nakomeling (teknon), Paulus is dus zijn geestelijk vader;

• Lezen: 1 Tim. 1:18-19a > Weer wordt Timotheüs aangesproken als nakomeling van Paulus. De profetieën houden vermoedelijk verband met 1 Tim. 4:14 (Lezen), waarschijnlijk ten tijde van Hand. 16:1-3. Vermoedelijk ging dit zoals wij bijvoorbeeld in Hand. 13:1-3 (Lezen). De gaven kunnen wij in Rom. 12:6-8 terug vinden (Lezen). Boodschap: Ieder heeft zo zijn plek binnen de (plaatselijke) gemeente, naar gegeven gaven en capaciteiten. Eén ding hebben wij gemeen: strijd de goede strijd en handel vanuit een goed geweten (dat is in eerlijkheid en de Bijbel tot norm hebbend);

• Lezen: 1 Tim. 4:12 > “jeugdige leeftijd” = neotes, iemand van onder 40. Timotheüs was dus waarschijnlijk zo’n 25 toen Paulus hem meenam in Hand. 16. Zie ook 1 Kor. 16:10-11 (Lezen).

Boodschap: Niet leeftijd is bepalend, maar hoe ver iemand geestelijk is en dit tot uitdrukking komt in het dagelijks leven;

• Lezen: 1 Tim. 5:23 > Net als Paulus (waarschijnlijk slechtziend), had Timotheüs De slechte waterkwaliteit in Efeze droeg hier wellicht aan bij. Wijn wordt hier als medicijn gezien. Paulus was doorgaan voorzichtig aangaande alcoholgebruik, zie Rom. 14:20-21 + Efe. 5:18 (Lezen). Vrijheid is geen reden tot losbandigheid.

• In 2 Timotheüs wordt Paulus persoonlijker richting Timotheüs:

 

• Lezen: 2 Tim. 1:2 > “echt kind” is vervangen door “geliefd kind”;

• Lezen: 2 Tim. 1:3-5 > Paulus heeft net als Timotheüs het hebben van gelovige voorouders Zie ook 2 Tim. 3:14-15 (Lezen).

Tussen beiden is verder een emotionele band getuige de onderlinge heimwee naar elkaar. Waarschijnlijk heeft Paulus Timotheüs in Efeze bezocht tussen de Timotheüs brieven in en refereert dit aan hun afscheid. Boodschap: Geloofsgenoten zijn gaat verder dan enkel op zondag samen komen;

• Lezen: 2 Tim. 1:6-7 > Weer vinden wij hier de genadegave van Timotheüs terug. Wat dit exact was, weten wij niet. In algemene zin kunnen wij zeggen dat het duidde op het gezag en de kracht om vanuit liefde een dienaar van God te zijn. Timotheüs wordt opgeroepen om krachtig op te treden. Waarom? Zie 2 Tim. 4:3-5 (Lezen);

• Lezen: 2 Tim. 3:10-11 > Timotheüs volgde Paulus’ als zijn geestelijk kind na, ook in Vgl. met Filip. 2:20-22 (teknon) (Lezen).

 

• De stad Efeze

• De Timotheüsbrieven werden geschreven toen Timotheüs evangelist in Efeze was. Efeze komen wij vaker tegen in de Bijbel: Handelingen (met name Hand. 19), de brief van Paulus aan Efeze (waarschijnlijk rondzendbrief voor Klein Azië) en één van de zeven gemeenten uit Openbaring;

 

• Efeze (westkust Klein Azië) was een oude Griekse havenstad, met visserij en landbouw in de omgeving. Het was de hoofdstad van Klein Azië;

 

• Efeze betekent: 'begeerlijk', ziet op de aanwezigheid van en de dienst aan Artemis;

 

• Tempel (1 van de 7 wereldwonderen) van de Griekse godin Artemis van Efeze (onder vis, boven veel borsten, dieren van het land naast zich, soms ook een slang om zich heen > soort zeemeermin), de godin van de vruchtbaarheid, de moedergodin, godin van de wilde dieren;

 

• Legende stelt dat Artemis haar beeld uit de hemel kwam vallen en toen in een tempel gezet werd > Vgl. Hand. 19:35 (Lezen). Naam: 'volledig licht', heeft verwantschap met andere godinnen als de gewone Artemis (Grieken), Isis (Egyptenaren) en Diana (Romeinen), maar ook met Astarte (hemelkoningin van Kanaänieten);

 

• De Evangelieverkondiging was schadelijk voor de handel in zilveren tempeltjes van Artemis > Lezen: 19:24-27 > Boodschap: Religie wordt vaak als excuus gebruikt voor onrechtmatige uitoefening van macht;

 

• Efeze was ook een centrum van magie > Lezen: 19:18-20 (HSV 1740). Ook was er een tempel voor de keizer;

 

• Paulus heeft de stad in ieder geval tweemaal bezocht (Hand. 18 en 19) en er bij zijn tweede bezoek ruim twee jaar gewoond (Hand. 19:8-10) (AD 52-54);

 

• Er was in de Handelingentijd sprake van een grote christelijke gemeente > Lezen: 19:20+26;

 

• Bij het schrijven van Openbaring (rond AD 58) was de situatie niet zo goed > Lezen: 2:1-7 > - “…dat u uw eerste liefde hebt verlaten.” > De Efeziërs waren harde werkers en recht in de

leer, maar leken vergeten waar het echt om draaide, namelijk de liefde van Christus (vgl. met1 Tim. 1:3-5, Lezen);

• “…dat u de werken van de Nikolaïeten haat…” > Waarschijnlijk waren de Nikolaïeten een soort vrijzinnigen die alle materie als slecht zagen en daardoor of vervielen in ascese of in immoreel gedrag vervielen (vgl. met 1 Tim. 4:3-5, Lezen).

• Timotheüs was er waarschijnlijk nog maar kort (eind AD 62) toen Paulus hem zijn eerste brief schreef en bleef er in ieder geval tot AD 67, waarbij Paulus hem in AD 63 bezoekt;

 

• Vanuit 1 Timotheüs wordt duidelijk dat er veel onrust in de gemeente is vanwege verkeerde leer > Lezen: 1 Tim. 1:6-7. Timotheüs wordt ook gewaarschuwd voor sommige mensen: 1 Tim. 1:19-20 (Lezen), zie hiervoor ook 2 Tim. 2:16-18 + 4:14-15 (Lezen);

 

• Volgens de traditie was Johannes later de eerste bisschop van Efeze en is Maria (de moeder van de Here Jezus) er gestorven en begraven;

 

• In AD 431 werd tijdens concilie in Efeze bepaald dat Maria Moeder Gods genoemd moest worden. Dit gebeurde onder druk van Artemis-gezinden;

 

• Efeze is uiteindelijk teloor gegaan door het dichtslibben van de haven en het aangroeien van de kust. Momenteel is er niet veel meer van over dan wat ruïnes bij het plaatsje Ajasoluk;

 

• Conclusie: Voor de verkondiging van het Evangelie had Efeze een groot belang, omdat het de hoofdstad van Klein Azië was. Er was echter ook tegenstand in de stad vanwege allerlei andere religieuze stromingen.